De landbouwprijzen in de westerse wereld staan helemaal op zijn kop. Na een periode van 20 jaar waarin de prijzen constant daalden is daarin afgelopen jaar een kentering gekomen. Een voorbeeld: de tarweprijzen zijn in één jaar tijd meer dan verdubbeld (van 9 cent per kilo naar 25 cent per kilo) en de melkprijs stijgt binnen één jaar van 30 cent naar 50 cent per liter. Andere landbouwproducten vertonen een vergelijkbaar patroon.

 

Maar ook graszaad is hetzelfde lot beschoren. Het product is sterk gerelateerd aan de landbouw. Bij het afsluiten van contracten wegen akkerbouwers immers de vergoeding voor graszaadteelt af tegen andere producten. Het gewas met de hoogste opbrengst zal het meeste areaal tot zijn beschikking krijgen. Zoetelief: “Om te voorkomen dat akkerbouwers de productie van graszaad inruilen voor een ander gewas, stijgt de prijs van grasteelt.”

 

Meerdere oorzaken
Een aantal zaken liggen ten grondslag aan de prijsexplosie in de landbouw. Belangrijkste oorzaak is dat de teelten in de ban zijn van biobrandstoffen. De voorraad olie is eindig en alternatieven worden naarstig gezocht. Daarnaast maken overheden afspraken om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Westerse landen schakelen massaal over op groene brandstoffen.

Om deze reden verdwijnt nu al 20% van de Amerikaanse maïs in bio-ethanol. Ook in Europa zijn de effecten groot. In 2010 moet in bestaande brandstoffen 5,75% biobrandstof bijgemengd worden. De jaren daarna nog meer. Indien Europa 11,5% biobrandstof bijmengt, is daar 22% van het Europese landbouwareaal voor nodig.

 

China en India
Een andere oorzaak is de economische groei in China en India. Deze landen groeien in snel tempo en hebben een groot aantal inwoners. Toenemende rijkdom betekent dat de lokale bevolking stap voor stap overgaat van plantaardig naar dierlijk voedsel, zoals vlees en melk. “Dit is een heel normaal proces en gebeurt in elk land dat tot economische bloei komt”, zegt Zoetelief. “Het punt is echter dat voor elke kilo dierlijk eiwit 7 kilo plantaardig eiwit nodig is in de vorm van diervoeding. Dit betekent extra vraag naar areaal om gewassen te telen.” Een geheel andere ontwikkeling doet zich in Europa voor. Om Europa zelfvoorzienend te maken is er na de Tweede Wereldoorlog een Europees landbouwbeleid opgezet met subsidies. Dit was uiterst succesvol: binnen enkele decennia was het doel bereikt. Maar de productie sloeg door en leidde binnen Europa tot overproducties. Nu de subsidies op producten sinds kort zijn afgeschaft, produceren boeren alleen nog wat de markt vraagt. En als dan de oogst tegenvalt - zowel de tarwe als graszaadoogst waren afgelopen jaar in Europa ronduit slecht – zijn er snel tekorten met hogere prijzen als gevolg.

 

Grote verandering
Een zo’n heftige verandering heeft in de landbouw nog nooit plaatsgevonden. De verwachting is dat de schaarste de komende jaren aanhoudt. Genoemde oorzaken zullen zich op de korte termijn blijven manifesteren. Europa is daardoor voorlopig netto importeur van graszaad, terwijl het altijd netto exporteur is geweest. Zoetelief: “Graszaadbedrijven moeten de contractprijzen aan akkerbouwers extreem verhogen om te voorkomen dat zij kiezen voor bijvoorbeeld tarweproductie. Deze kostprijsstijgingen moeten we meenemen in onze mengselprijzen. We hopen op uw begrip.”